Artrose: zijn hier supplementen voor?
Pijn- en functiebeperking ten gevolge van artrose kom ik vaak tegen in de praktijk. Nu hebben veel mensen die bekend zijn met slijtage van hun gewricht een soort van leren leven met de pijn. Ongemerkt doen ze vaak meer concessies wat betreft hun hobby’s en dagelijkse activiteiten dan ze eigenlijk zouden willen. Meestal ook omdat tegen hen gezegd is dat er niets aan te doen is.
Op hand en polsgebied, maar ook op de andere gebieden, is dat gelukkig meestal niet het geval en kan je door middel van ergotherapeutische adviezen, spalken op maat en in sommige gevallen injecties of opereren vaak wat doen aan de pijn en de handfunctie
Bij artrose is er sprake van het dunner worden en uiteindelijk verdwijnen van je kraakbeen wat op de rand van je botten in het gewricht zit en zorgt voor het goed en soepel scharnieren van dit gewricht. Kortweg gezegd betekent artrose dat je gewricht is versleten. Men schat dat ongeveer 58 miljoen mensen wereldwijd een vorm van artrose hebben en dit aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen.
Doordat het kraakbeen van het gewricht steeds dunner wordt en soms zelf geheel verdwenen is, begint het bot op bot te schuren bij het bewegen van je gewricht. Kraakbeen is namelijk mooi glad en zorgt voor het soepel glijden van de botten. Als deze beschermende laag weg is, krijg je de situatie dat bot op bot schuurt. Dit geeft een zwelling en irritatie van het gewricht, wat we ontsteking noemen. Het gaat hierbij om een niet-bacteriële ontsteking, dus antibiotica geven is niet nodig. De ontsteking zorgt dus voor een warm, gezwollen, stijf en pijnlijk gewricht.
Veel mensen zijn gewend om voor hun artrosepijn jarenlang pijnstillers in de vorm van diclofenac, ibuprofen of soms zelfs tramadol of oxycodon te nemen, maar is dit nu zo goed voor je lichaam? Uit onderzoek blijkt dat mensen die NSAIDers gebruiken, zoals diclofenac of ibuprofen, 5,5x meer kans hebben op bijwerkingen die zodanig zijn dat mensen een ziekenhuisopname nodig hebben, dan mensen die geen NSAIDers gebruiken. In Engeland gaat het bijvoorbeeld om 12.000 opnames en ongeveer 2000 doden per jaar ten gevolge van de bijwerkingen van NSAIDers.
Gelukkig krijg ik steeds vaker de vraag of er op het gebied van supplementen ook mogelijkheden zijn. Als pijnstillers namelijk niet voldoende helpen, naast fysiotherapie en andere leefstijladviezen, kom je als snel aan bij injecties in gewrichten en eventueel opereren en veel mensen willen dit graag zo lang mogelijk uitstellen. Daarnaast hebben supplementen over het algemeen, mits je de juiste supplementen neemt, minder bijwerkingen in vergelijking tot andere medicatie of injecties en operaties en lijken ze ook een belangrijke rol in preventie of remming van artrose te spelen.
De behandeling van artrose klachten met voedingssupplementen is niet nieuw. Al bijna 50 jaar worden glucosamide en chondroïtine sulfaat, twee essentiële componenten van gewrichtskraakbeen ingezet bij de behandeling van de symptomen van artrose en hoewel beroepsverenigingen terughoudend zijn met het zetten van het gebruik van deze SYSADOAs (SYmptomatic Slow Acting Drugs OsteoArthritis) in hun richtlijnen, zijn er inmiddels best veel onderzoeken gepubliceerd met interessante uitkomsten.
De dagelijkse advies dosis is 1500 mg. Er zijn geen ernstige bijwerkingen beschreven en men stelt dat het gebruik van glucosamides veilig is.
Vitamine D: Uit onderzoek blijkt dat veel mensen met Reumatoide Arthritis een laag vitamine D gehalte heeft in het bloed en er blijkt ook een relatie te zijn tussen de ernst van de klachten en de ernst van het vitamine D tekort. Het advies voor mensen met RA, maar dus ook artrose is dan ook om in ieder geval je vitamine D concentratie in je bloed te laten bepalen. Echter, zoals elders op deze website is te lezen is het suppleren van vitamine D vaak toch aan te raden, omdat deze stof erg belangrijk is voor veel andere processen, naast de zorg voor botten en gewrichten in ons lichaam.
Boswellia Serrata Extract: dit is een plantextract welke gebruikt wordt voor artritis en onder andere ook hart- en vaatziektes, bronchitis en chronische darmziektes. Een systematische review van 7 studies met in totaal 545 patiënten liet zien dat in vergelijking met de controle groep, de groep die Boswellia gebruikte significant minder pijn en stijfheid had en een betere functie van het gewricht liet zien.
In 2023 is er een studie gepubliceerd waarbij ze twee groepen van mensen die graag hardlopen, maar met nog gezonde knieën, hebben vergeleken. Dit, omdat men weet dat veel hardlopers pijn in de knie ontwikkelen en daarnaast ook een verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van artrose in de knie. Je wil dit dus graag voor zijn. De helft van de groep hardlopers kreeg 12 weken lang het supplement Sodium Hyaluronaat (SH) en de andere helft kreeg een placebo. Het was een dubbelblind gerandomiseerde studie, dus mensen wisten niet wat ze kregen. 56 mensen deden mee. De groep die dagelijks SH nam had significant minder pijn al na 6 weken in de knie, terwijl in de placebogroep de pijn in de knie toenam. Ook had men minder klachten van stijfheid in de knie in de SH-groep, terwijl deze klachten in de placebogroep juist toenamen. De groep met SH had minder klachten bij het traplopen van de knie en ook minder last van de knie bij lange afstanden lopen. De dosering die werd gebruikt in de studie was 111 mg/dag en er werden geen bijwerkingen gevonden. ‹
https://www.spandidos-publications.com/10.3892/etm.2023.12352#
https://www.mdpi.com/1420-3049/28/24/8068
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10579002/
https://www.mdpi.com/2227-9032/11/18/2502
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10454215/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37492361/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37489348/
https://www.oarsijournal.com/action/showPdf?pii=S1063-4584%2808%2900066-6
https://www.oarsijournal.com/article/S1063-4584(05)00285-2/fulltext
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3539179/
https://www.mdpi.com/2072-6643/9/3/290
https://bjsm.bmj.com/content/bjsports/52/3/167.full.pdf
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31331587/
https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12906-020-02985-6
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8202067/
Hoeveel bewijs is er nu eigenlijk echt?
De bias die iedereen heeft als je gaat zoeken naar wetenschappelijk bewijs is dat je ziet, wat je wil zien. Zo zijn er ook voldoende studies en reviews van studies die de waarde van suppletie in twijfel trekken. Meestal omdat de onderzoek vorm niet perfect is geweest, of de uitkomsten niet overtuigend genoeg waren. Vaak is de conclusie dat het supplement een positief effect lijkt te hebben, maar dat verder onderzoek zou moeten plaats vinden. Echter, er zijn zover ik heb gevonden, geen studies die ernstige bijwerkingen laten zien en in dit opzicht lijkt de inzet van supplementen dan in ieder geval een veiligere eerste keus van behandeling dan het chronisch gebruik van bijvoorbeeld NSAIDers of de inzet van steroïd injecties.